190η Επέτειος του Ολοκαυτώματος Ναούσης

ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΝΑΟΥΣΗΣ - 1822

Τον Φεβρουάριο του 1822, η Νάουσα και η ευρύτερη περιοχή βρίσκονται στο επίκεντρο μιας μεγάλης εξέγερσης στα πλαίσια της Ελληνικής Επαναστάσεως,η οποία ήδη είχε ξεσπάσει και σ' άλλες περιοχές. Μετά από μια ολόκληρη σειρά πολεμικών επιχειρήσεων των Ναουσαίων, με αρχηγούς τους Ζαφειράκη Θεοδοσίου και Τάσο Καρατάσιο, που είχαν στόχο την δημιουργία ελεύθερου επαναστατικού καθεστώτος στην περιοχή, η πόλη η ίδια πολιορκείται από τα στρατεύματα του Διοικητή της Θεσσαλονίκης Εμπού Λουμπούτ και πέφτει τελικά μπροστά στις πολυπληθέστερες δυνάμεις του εχθρού στις 22 Απριλίου, την Κυριακή του Θωμά, του ίδιου έτους.

Λεηλασίες, σφαγές και εξανδραποδισμοί του πληθυσμού, αλλά και απερίγραπτες σκηνές αυτοθυσίας και ηρωισμού από πλευράς Ναουσαίων, ακολούθησαν την πτώση αυτή. Αρκετές γυναίκες προτιμούν να σκοτωθούν πέφτοντας με τα παιδιά τους στ΄ αφρισμένα νερά του καταρράκτη της Αράπιτσας στους «Στουμπάνους», παρά να πέσουν στα χέρια των Τούρκων. Η πόλη καταστράφηκε και τα προνόμιά της αναιρέθηκαν. 

 Όμως η Νάουσα, δεν σβήστηκε, δεν πέθανε. Αναγεννήθηκε από την τέφρα της και μεγαλούργησε. Έξ ού και το σύμβολο του αγώνα, η σημαία με τον Φοίνικα να αναγεννάται από την τέφρα, με τη φράση «ΜΑΧΟΥ ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ». 

Η πόλη της Νάουσας, σύμφωνα με βασιλικό διάταγμα του 1955, έχει τον τίτλο "ηρωική". Στο σημείο της θυσίας των γυναικών, στην περιοχή Στουμπάνοι δίπλα στο ποτάμι της Αράπιτσας, υπάρχει το χαρακτηριστικό μνημείο, με το άγαλμα της Ναουσαίας με τα παιδιά στην αγκαλιά της. Στον χώρο του μνημείου υπάρχει επιγραφή, η οποία αναφέρει : Διαβάτη, στάσου με ευλάβεια στη μνήμη των νεκρών. Μέσα στο βάραθρο που ξανοίγεται μπροστά σου, βρήκαν ένδοξο και ηρωικό θάνατο οι γυναίκες και τα παιδιά της Νάουσας, για την ελευθερία και την ανεξαρτησία του Ελληνικού έθνους, στις 22 Απριλίου 1822. 

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ "ΕΠΕΤΕΙΟΥ" Η ΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΣΤΗ ΝΑΟΥΣΑ

Συγκεκριμένα, στις 19 Φεβρουαρίου 1822, ο Καρατάσος και ο Γάτσος με τα σώματά τους μπήκαν στην πόλη της Ναούσης, όπου συνάλαβαν και θανάτωσαν τον Διοικητή και τους λίγους Τούρκους στρατιώτες της φρουράς του. Η ανταρσία ήταν πλέον γεγονός. Ακολούθησε και η επίσημη κήρυξη της Επαναστάσεως στον ναό του Αγ. Δημητρίου, όπου πρόκριτοι, ένοπλοι και λαός συγκεντρώθηκαν αμέσως με πολύ ενθουσιασμό. Εκεί, εκφωνήθηκε πύρινος επαναστατικός λόγος από τον Ζαφειράκη, και αμέσως υψώθηκε η σημαία της Επαναστάσεως. Ακολούθησε η αναγόρευση των αρχηγών. Πολιτικός αρχηγός του κινήματος αναγορεύτηκε ο Ζαφειράκης και στρατιωτικός ο Γέρο Καρατάσος, ο οποίος διήρεσε αμέσως τους 5000 περίπου άντρες του σε τρία σώματα. Την διοίκηση του πρώτου ανέλαβε ο ίδιος, προσωπικώς, με υπαρχηγό τον δευτερότοκο γιό του Τσάμη, του δευτέρου την ανέθεσε στον Αγγ.Γάτσο και του τρίτου στον πρωτότοκο γιό του Γιαννάκη. Ο τελευταίος ορίστηκε συγχρόνως και και φρούραρχος της Ναούσης. Ο ολιγάριθμος αλλά αξιόμαχος αυτός στρατός στα χέρια γενναίων και εμπειροπόλεμων αρχηγών ήταν ικανός να αντιπαραταχθεί σε διπλάσιο και τριπλάσιο ακόμη αριθμό εχθρών, πράγμα που αποδείχθηκε στις συγκρούσεις των επόμενωνν ημερών. Το γεγονός της κηρύξεως της Επαναστάσεως στην Νάουσα η λαϊκή μούσα το τραγούδησε ως εξής : 

"Τρία πουλάκια κάθουνταν στης Νάουσας το Κάστρο
τ' ώνα τηράει τά Βοδενά, τ' άλλο τηράει τη Βέροια
τό τρίτο τό καλύτερο, μοιριολογάει καί λέει.
Πούναι τά πλούσια τά χωριά, πουν' τά Βασιλικά μας
μας τ' άκαψε ο Μπραϊμ Πασας ο τρισκαταραμένος.
Κλαιν' η γυναικες, τά παιδιά κλαιν κι' η νυφουλες
κλαιν' γιά τά παλικάρια μας γιά τούς καπετανέους.
Μήν κλαις κυρά αρχόντισσα, καί σύ καλή νυφούλα
προχθές επηρα μήνυμα από τόν Καρατάσσο
ότι βαρουσε τήν Τουρκιά αυτός κι ο Ζαφειράκης
κι' ο Γάτσος ο λεοντόκαρδος στης Νάουσας τά μέρη
τρομπέτες εβαρέσανε νά μαζωχθη τ' ασκέρι
τρεις χιλιάδες μάζωξαν οι δυό Καπετανέοι
κι' εκίνησαν κ' οι τρεις μαζύ τόν πόλεμο ν' αρχίσουν".


ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΝΑΟΥΣΑΣ

Στις 30 Μαρτίου 1822 ο Εμπού Λουμπούτ με 15000 άνδρες, ιππικό και 12 πυροβόλα, συνοδευόμενος και από σμήνη Αθιγγάνων και Εβραίων, εξεστράτευσε αυτοπροσώπως εναντίον της Ναούσης. Προτού, όμως, αρχίσει την πολιορκία της Ναούσης, ζήτησε, με αποσταλμένο του τον Ισούφ μπέη, από τους αρχηγούς των επαναστατών να καταθέσουν τα όπλα και τους υποσχέθηκε αμνηστεία, πλούτο και δόξα. Και έλεγε ότι προβαίνει σ' αυτές τις παραχωρήσεις, αν και είναι οργισμένος για την επίθεση της Βέροιας και την μάχη της Δοβράς επειδή δεν ήθελε να μεταβάλει τη πόλη, την αφιερωμένη στην μητέρα του Σουλτάνου, τον " κήπο της βασιλόμητορος" όπως την αποκαλούσε, σε ερείπια.

Οι αγέρωχοι, όμως, υπερασπιστές της Ναούσης έμειναν ασυγκίνητοι μπροστά στις δελεαστικές προτάσεις και απειλές. Χαρακτηριστική είναι η συνάντηση του Τούρκου απεσταλμένου με τον Γέρο Καρατάσο στις όχθες του Κουτίχα, όπου ο τελευταίος είχε το στρατόπεδο του. Ιδού πως την περιγράφει ο Στουγιαννάκης : "Μετά δυο ώρας ήλθε ο έμπιστος του στρατάρχου Ισούφ Βέης, ον υπεδέχθη ο Καρατάσιος φιλοφρονέστατα. Ο Ισούφ μετά τάς τυπικάς φιλοφρονήσεις εδήλωσεν εις τον Καρατάσιον τον σκοπόν της ελεύσεως του κατ' εντολήν του Στρατάρχου. Ο Καρατάσιος απήντησε λοσα προηγουμένως μετά του Ζαφειράκη είχον συμφωνήσει. Εκείνος δεν απεθερρύνθη, αλλ' απεπειράθη δια κολακειών και υπόσχέσεων πλούτου και δόξης εις τον πενήντα Έλληνα στρατιώτην να πείση αυτόν να παραιτηθή της επαναστάσεως και να υπηρετήση τον Σουλτάνο. Ο Καρατάσιος απορρίψας ατάραχως τας δελεαστικάς προτάσεις διέταξε δέκα καλά παλληκάρια να συνοδεύσωσιν ασφαλώς τον Ισούφ Βέην πορευόμενος ήδη προς τον άρχοντα της Ναούσης.Χαιρετίσας δε ευγενώς κατά το σύστημα των Τούρκων εξαγωγών τεμάχιον άρτου και μειδιών εκάλεσαν αυτόν με το "μπούγιουρουν' να γευματίσωσι και απαθώς ήρξατο να καταβροχθίζη αυτό ενώπιον του. Ο Πρεσβευτής εν προφανεί εξάρτησει εθεώρει τον αρχηγόν αρκούμενον εις τεμάχιον μόνον ξηρού και μέλανος άρτου. Μετ' όλιγον δε χαιρετίσας εκ δευτέρου και τρίτου, ίππευσε και διευθύνθη προς Νάουσαν μετά των ακολούθων του συνοδευόμενος υπό των δέκα παλληκαριών του Καρατάσιου".

Στην Νάουσα τον υπεδέχθηκε ο Γιαννάκης Καρατάσος, τον οποίο είχε διορίσει ο πατέρας του φρούραρχο της πόλεως με άμεση εξάρτηση από τον πολιτικό ηγέτη Ζαφειράκη. Ο Γιαννάκης οδήγησε τον Ισούφ μπέη στο Διοικητήριο και τον περιποιήθηκε. Μόλις όμως έμαθε ότι σκοπός του ερχομού του ήταν η πρόταση για την παράδοση της πόλεως, του είπε ότι δεν είναι αρμοδιος για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα και ότι μπορεί να κάμη την πρόταση του στον άρχοντα Ζαφειράκη, τον οποίο περιμένει από στιγμή σε στιγμή. Όταν δε ήλθε ο Ζαφειράκης, αρνήθηκε κι αυτός να υποκύψη στην θέληση του Τούρκου στρατάρχου κι έτσι ο Ισούφ μπέης γύρισε άπρακτος στον αφέντη του.

Με την απόρριψη των προτάσεων φάνηκε πλέον καθαρά ότι οι επαναστάτες ήσαν αποφασισμένοι να αγωνισθούν. Γι'αυτό και ο Εμπού Λουμπούτ δεν εβράδυνε περισσσότερο και άρχισε αμέσως τις επιθέσεις εναντίον των οχυρωμένων γύρω από την Νάουσα Ελλήνων. Η πρώτη επίθεση έγινε στο πέρασμα του ποταμού Κουτίχα. Την θέση αυτή, όπως και την Παλιοκαλιά, την επιτηρούσε ο Γέρο Καρατάσος με τον γιό του Ζαφειράκη Φίλιππο. Οι επιθέσεις της πρώτης καιι της δεύτερης ημέρας συντρίφτηκαν εδώ και οι Τούρκοι στράφηκαν προς άλλη κατεύθυνση, αφού άφησαν ένα τμήμα του στρατού για αντιπερισπασμό.

Ο κεχαγιάς μπέης Μεχμέτ αγάς, ο οποίος ανέλαβε εν τω μεταξύ την επίθεση προχώρησε προς την Πλακένια Δραγασιά και το κοίλωμα του Ντότση Λάκκου, όπου φύλαγε ο Τσάμης Καρατάσος με δύο από τους αδελφούς Σιουγκαραίους και κατόρθωσε να αναχαιτήσει τους Τούρκους, ύστερα από σκληρό κλεφτοπόλεμο πίσω από βράχους και κορμούς δένδρων. Ένα σώμα όμως, το οποίο αποσπάσθηκε από τον κεχαγιά μπέη, παρέκαμψε την Γάστρα και κατόρθωσε, πολεμώντας αδιάκοπα, να φθάση στα Ισβόρια. Ένα άλλο κατευθύνθηκε προς την Καραγίδα, αλλά κι αυτό αποκρούσθηκε από τους αδελφούς Σιουγκαραίους.

Το απόγευμα όλα τα τουρκικά σώματα με σοβαρές απώλειες αναγκάσθηκαν να επιστρέψουν κοντά στον κεχαγιά μπέη. Κατά την δεύτερη αυτή ημέρα των μαχών δικρίθηκε κυρίως ο Τσάμης Καρατάσος, τόσο για την προσωπική του ανδρεία , όσο και για την μεθοδικότητα της διευθύνσεως του αγώνος. Ακολούθησε τριήμερη διακοπή του αγώνος.[....]

Η δεύτερη επίθεση άρχισε από τέσσερα σημεία συγχρόνως .Αντικειμενικός σκοπός των Τούρκων ήταν να διασπάσουν και να διασκορπίσουν τους έξω από την πόλη επαναστάτες.Ο Μουσταφάς μπέης ο Μελενοίκιος με ισχυρό σώμα πεζικού διατάχθηκε να παρακάμψει την Ρουντίνα, να καταλάβει την θέση Κουκουλίου και Αχυρώνων, να εκδιώξει από εκεί τον Αγγ.Γάτσο και μετά να κατευθύνθεί προς την πόλη και μάλιστα στον βορειοδυτικό της βρισκόμενο Αγ.Αθανάσιο. Ο κεχαγιάς μπέης Μεχμέτ αγάς, αφού πάρει μαζί του και τα τηλεβόλα, να καταλάβει την Γάστρα, να εκδιώξει τους φρουρούς του Γυμνόβου και της Πλακέντια Δραγασιάς και από τους δρόμους αυτούς να προωθηθεί μέχρι τις πύλες του Αγίου Γεωργίου και του Κιοσκιού, ενώ το πυροβολικό θα βομβαρδίσει την πόλη από το ύψωμα της Γάστρας. Ο Ταχήρ μπέης με ισχυρό σώμα πεζικού να περάσει από το Μεσοδένδρι, ανατολικά των Ισβορίων, ή από την Κάτω Σμίξη και δια του Γαλατσιάνου να προχωρήσει και να καταλάβει τις γύρω από τον Μοναχό Πλάτανο θέσεις, οι οποίες εδέσποζαν στις πύλες του Κιοσκιού και της Γέφυρας. Τέλος ο Εμπού Λουμπούτ ανέλαβε αυτοπροσώπως την επίθεση εναντίον της παρατάξεως του Γέρο Καρατάσου στον Κουτίχα και την Παλιοκαλιά, όπου και το στρατηγείο των επαναστατών.

Όλες αυτές οι επιθέσεις, οι οποίες είχαν καλά μελετηθεί και σχεδιασθεί κατά την διάρκεια του πολεμικού συμβουλίου τις προηγούμενες ημέρες, κατά την εφαρμογή τους δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα.[...]Όσο για τον Εμπού Λουμπούτ κι αυτός δεν στάθηκε τυχερότερος από τους άλλους. Η αναμέτρηση του με τον Γέρο Καρατάσο ήταν άγρια και αιματηρή. Μετά δε, από αλλεπάλληλες επιθέσεις, τις οποίες απέκρουσαν με ηρωϊσμό απαράμιλλο οι αμυνόμενοι Έλληνες, με σημαντικές απώλειες και πληγωμένη την φιλοτιμία του εγκατέλειψε τον αγώνα. Την τρίτη επίθεση την άρχισε, αφού ενίσχυσε το πυροβολικό του. Και πάλι η επιχείρηση έγινε από τέσσερα σημεία, ενώ οι θέσεις των επαναστατών δέχονταν σφοδρό βομβαρδισμό.Ο Γερό Καρατάσος κατά το διάστημα αυτό έκαμε μία έφοδο από το μοναστήρι του Αγ.Θεολόγου και άλλη μία ο Γιαννάκης Καρατάσος από τα Αλώνια. Δεν πέτυχαν όμως κανένα σοβαρό αποτέλεσμα, εκτός από μια μικρή ανακούφιση που προσέφεραν στους πολιορκημένους.

Η τύχη της Νάουσας είχε πλέον κριθεί .Ούτε η αποφασιστικότης ούτε ο ηρωϊσμός, ούτε η πολεμική εμπειρία και η ικανότητα των επαναστατών μπορούσαν να αποτρέψουν το μοιραίο.Ο Εμπού Λουμπούτ, ενισχυμένος πραγματοποιεί εισβολή στην πόλη ύστερα από αλλεπάλληλες εφόδους και παρά την ηρωική αντίσταση της, θα υποκύψει τελικά στην δύναμη των 12.000 ανδρών του πασά στις 22 Απριλίου 1822, Κυριακή του Θωμά. Ακολουθεί η καταστροφή της πόλης, λεηλασίες, εμπρησμοί, σφαγές και διωγμοί του πληθυσμού.

«Πέτρα στην πέτρα να μη μείνει και ούτε φωνή αλέκτορος να μην ακουστεί». Αυτή ήταν η σκληρή εντολή του Σουλτάνου, που με απίστευτη μανία και απερίγραπτες θηριωδίες εκτέλεσε ο στρατός του, και έμεινε στην ιστορία ως το Ολοκαύτωμα της Νάουσας.

Η περιγραφή του Ευστάθιου Στουγιαννάκη είναι χαρακτηριστική : «Στην Νάουσα, ακολούθησαν σκηνές φρίκης και τρόμου, τις οποίες αδυνατούμε να περιγράψουμε για το μέγεθος και τον πόνο ψυχής που προκαλούν. Ο στρατάρχης και ο Κεχαγιάς μπέης, περιήλθαν τα διάφορα μέρη όπου συνέβησαν οι συγκρούσεις και όταν αντελήφθησαν την μεγάλη φθορά του στρατού τους, εξοργίστηκαν και διέταξαν την τακτική σφαγή στο Κιόσκι όλων των ανδρών από 15 μέχρι 65 ετών. Η αποτρόπαιος διαταγή του αιμοβόρου στρατάρχη εκτελέστηκε πιστά. Σε 1.241 ανέρχονται αυτοί που καρατομήθηκαν τότε, στην Νάουσα. Αυτοί που οδηγούνταν στον θάνατο, τους ρωτούσαν πρώτα το όνομα, την ηλικία και το επάγγελμα, και αν έχουν ή γνωρίζουν κάπου για κρυμμένα χρήματα ή πράγματα, και τέλος αν αποδέχονται τον ισλαμισμό. Με την άρνησή τους, παραδίδονταν αμέσως στους δήμιους, οι οποίοι τους απογύμνωναν και τους αποκεφάλιζαν ενώπιον του στρατάρχη που απολάμβανε το θέαμα. Αποκεφαλίστηκαν ένας-ένας. Κι όπως λέει η παράδοση, ο Τούρκος δήμιος δεν θα σταματούμε, εάν ένας εκ των αποκεφαλισθέντων, Νικόλαος Κοκοβίτης, ράφτης στο επάγγελμα, δεν περπατούσε μερικά βήματα ακέφαλος.

Αρκετές γυναίκες προτιμούν να σκοτωθούν πέφτοντας με τα παιδιά τους στ' αφρισμένα νερά του καταρράκτη της Αράπιτσας στους "Στουμπάνους" για να μη πέσουν στα χέρια των Τούρκων».

Η ΘΥΣΙΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΑΠΙΤΣΑ

Ένα μεγάλο μέρος από νεαρές γυναίκες και κορίτσια της Ναούσης, είχαν συγκεντρωθεί κοντά στη γέφυρα της Αράπιτσας, στην τοποθεσία «Στουμπάνους» όπως είναι γνωστή στην Νάουσα, και με απόγνωση προσπαθούσαν να βρουν τρόπο διαφυγής, μα έγιναν δυστυχώς αντιληπτές απ’ τους τούρκους και κυκλώθηκαν στον ομώνυμο καταρράχτη. Στο μέρος αυτό, εγράφη μια σελίδα επική, άξια των ηρωικών τέκνων της Ναούσης και από τις σπάνιες στην ιστορία των ελευθέρων λαών.

Αντί της ατιμώσεως και του εξισλαμισμού οι μητέρες και οι αδελφές των πολεμιστών, προτίμησαν τον τραγικό μεν αλλά ενδοξότερο και ηρωικότερο θάνατο. Μη επιθυμούσαι ν' αφήσουν τα μικρά τους παιδιά στα χέρια των κατακτητών για να μεταβληθούν σε λίγα χρόνια σε χριστιανομάχους γενιτσάρους, κατεκρημνίσθησαν στ’ απότομο και βαθύτατο βάραθρο του καταρράκτη και σκοτώθηκαν όλες, κληροδότησαν όμως με τον τραγικώς μεγαλειώδη και ομαδικό αυτό θάνατο, αθάνατη δόξα στην πατρίδα τους και τον θαυμασμό και την ευγνωμοσύνη του Ελληνικού Έθνους.

Ο ιστορικός ερευνητής στο φωτεινό αυτό παράδειγμα της μεγάλης πατριωτικής αρετής και του ψυχικού μεγαλείου των γυναικών της Ναούσης, στέκεται με κατάνυξη και γονατίζει με ευλάβεια μπροστά στην δραματική αυτή αυτοθυσία. Καμμιά δεν λιποψύχησε, καμμιά δεν έδειξε δειλία. Φάνηκαν όλες αντάξιες γυναίκες και αδελφές των άλλων ηρώων της μαρτυρικής αυτής πόλεως, και στέκονται δίπλα στην ίδια βαθμίδα μαζί με τις Σουλιώτισσες του Ζαλόγγου και η μνήμη τους θα δοξάζεται ενόσω στον κόσμο αυτόν θα λατρεύωνται οι αιώνιες αρετές μιας γενιάς πλούσιας σε ψυχικές και πατριωτικές εκδηλώσεις. Έκλεισαν μέσα τους την τιμή και την δόξα του Ελληνικού έθνους.

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΤΗΣ ΝΑΟΥΣΑΣ

Ζαφειράκης Θεοδοσίου

Ο Ζαφειράκης Θεοδοσίου Λογοθέτης(1773-1822). Στην εξέγερση της περιοχής το 1806 φυλακίστηκε από τον Αλή πασά, αλλά αποφυλακίστηκε και παρέμεινε στην αυλή του Αλή. Στην συνέχεια μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία και επέστρεψε στην Νάουσα. Ο Ζαφειράκης ήταν ο πολιτικός αρχηγός κατά την κρίσιμη περίοδο της επανάστασης της Νάουσας το 1822, μαζί με τον Καρατάσιο και τον Γάτσο. Με την έναρξη της επαναστάσεως ο γιος του, που ήταν όμηρος στα Γιάννενα, δολοφονήθηκε από τον Χουρσίτ πασά. Μετά την καταστολή της εξεγέρσεως από τα στρατεύματα των Τούρκων ο Ζαφειράκης διέφυγε στα βουνά της περιοχής συνεχίζοντας τον αγώνα. Σκοτώθηκε μαζί με άλλους 25 πιστούς συντρόφους του από τους Τούρκους, ενώ η γυναίκα του θανατώθηκε με φρικτά βασανιστήρια, και άλλος ένας γιος του δολοφονήθηκε από τον Εμπού Λουμπούτ πασά της Θεσσαλονίκης, όπου είχε κρατηθεί ως όμηρος. Η τραγική ιστορία της οικογένειας Ζαφειράκη είναι μια τυπική περίπτωση του ηρωικού αγώνα των Ελλήνων οπλαρχηγών και προκρίτων στην περίοδο του 1821.

 

Τάσος Καρατάσιος (1764-1830).

Αγωνιστής του 1821, γεννημένος στην Δοβρά Βέροιας. Εντάχθηκε στην ομάδα του καπετάν Ρομφέη αρχικά και αργότερα αγωνίστηκε στη Σερβία κοντά στον Γεωργάκη Ολύμπιο και τον Νικοτσάρα και στην περιοχή του Αιγαίου με τον Σταθά. Το 1818 μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία και μαζί με τον Ζαφειράκη και τον Γάτσο σχημάτισαν την αρχηγία της Επανάστασης του 1821 στην περιοχή της Μακεδονίας. Όταν κηρύχθηκε η Επανάσταση στην Νάουσα, ο Τάσος Καρατάσιος βρισκόταν επικεφαλής των ελληνικών δυνάμεων. Στην διάρκεια της εξέγερσης και της πολιορκίας της Νάουσας επέδειξε χαρακτηριστικό θάρρος, αλλά και ευστροφία στην διαχείριση της εξέγερσης. Μετά την καταστροφή της Νάουσας από τον Εμπού Λουμπούτ πασά τον Απρίλιο του 1822 ο Καρατάσιος σχημάτισε ένοπλο σώμα με τους γιούς του και τον Γάτσο και συνέχισε τον αγώνα στη νότια Ελλάδα, πολεμώντας σε πολλές περιοχές της επαναστατημένης Ελλάδος. Χαρακτηριστικό του κατόρθωμα, η νίκη του επί του Ιμπραήμ στον Σχοινόλακκα, που ήταν και η πρώτη των Ελλήνων επί του Ιμπραήμ. Η γυναίκα του μαρτύρησε στην Θεσσαλονίκη αφού βασανίστηκε φριχτά από τους Τούρκους (μέσα σε ένα τσουβάλι με φίδια) το 1822. Ο Τάσος Καρατάσιος πέθανε στη Ναύπακτο.

Αγγελής Γάτσος (1756-1843).

Μακεδόνας οπλαρχηγός, καταγόμενος από την Έδεσσα. Εγινε αρματωλός στην περιοχή του Ολύμπου, αλλά από τα τέλη ακόμη του 18ου αιώνα ήρθε σε σύγκρουση με τον Αλή πασά των Ιωαννίνων, ο οποίος επεδίωξε συστηματικά την εξόντωση του. Η εξέγερση της Χαλκιδικής το 1821 οδήγησε τους Τούρκους στην απόφαση να συλλάβουν ομήρους από την Νάουσα και τα Βοδενά. Η περιοχή τότε εξεγέρθηκε με επικεφαλής τους Καρατάσιους, τον Γάτσο και τον Ζαφειράκη, με αποτέλεσμα όμως την καταστολή της εξεγέρσεως και την λεηλασία της Νάουσας το 1822. Η οικογένεια του Γάτσου, η γυναίκα του και τα πέντε παιδιά του αιχμαλωτίστηκαν, ενώ ο ίδιος διέφυγε στην Δυτική Στερεά, συνεχίζοντας τον αγώνα. Πήρε μέρος στην μάχη του Πέτα, στην καταστροφή του Δράμαλη και σε πολλές μάχες στην Πελοπόννησο, κοντά στον Κολοκοτρώνη και τον Ανδρούτσο. Το 1826 έφτασε στην Εύβοια όπου συγκρότησε δικό του σώμα και προσπάθησε να καταλάβει την Αταλάντη και αργότερα το Τρίκερι στη Μαγνησία. Πέθανε στην Αταλάντη φτωχός και ξεχασμένος, σε ηλικία 87 ετών. 

Δημήτριος ή Τσάμης Καρατάσος

Ο Δημήτριος ή Τσάμης Καρατάσος (1798-1861). Αγωνιστής του 1821, γιος του Τάσου Καρατάσιου , γεννημένος στο Διχαλεύρι Νάουσας Νάουσας. Στην περίοδο της αντιβασιλείας φυλακίστηκε μαζί με τον Κολοκοτρώνη και τον Πλαπούτα στο Ναύπλιο. Συμμετείχε στην επανάσταση της Θεσσαλίας το 1839, εκλέχτηκε βουλευτής το 1843 και διορίστηκε υπασπιστής του Όθωνα το 1844. Το 1854 κήρυξε την επανάσταση της Χαλκιδικής, χωρίς όμως επιτυχία. Διορίστηκε επιθεωρητής Πελοποννήσου και το 1859 έφυγε στην Ιταλία συμμετέχοντας στον απελευθερωτικό της αγώνα. Στην συνέχεια όργωσε την Ευρώπη για να πετύχει αντιοθωμανική κίνηση και προσπάθησε να ενώσει τους βαλκανικούς λαούς. Πέθανε στο Βελιγράδι.

Επιμέλεια: Αθηναΐς

Με επισημότητα και αξιόλογες εκδηλώσεις θα εορταστεί την Κυριακή 22 Απριλίου η 190η Επέτειος του Ολοκαυτώματος. Στο πλαίσιο εορτασμού της ιστορικής επετείου, ο Δήμος Νάουσας έχει προγραμματίσει εκδηλώσεις, οι οποίες θα ξεκινήσουν από την Τετάρτη (18/4) και θα κορυφωθούν την Κυριακή (22/4). Αναλυτικά το πρόγραμμα των εκδηλώσεων έχει ως εξής:

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ:

Τετάρτη 18 Απριλίου, ώρα 20:00, αίθουσα εκδηλώσεων «Εστία Μουσών»: Ομιλία με θέμα «Οι Βλάχοι της Νάουσας το 1821». Εκδήλωση του Συλλόγου Βλάχων Νάουσας με ομιλητή τον συγγραφέα-ερευνητή κ. Αστέριο Κουκούδη.

Πέμπτη 19 Απριλίου 2012, ώρα 21:00, αίθουσα εκδηλώσεων «Εστία Μουσών»: «Ο χαλασμός της Νάουσας 1822 μ.Χ., ελληνική ραψωδία». Τιμητική εκδήλωση-αφιέρωμα στον διακεκριμένο ποιητή κ. Δημήτρη Ι. Μπρούχο για την πνευματική προσφορά του στην πόλη της Νάουσας, με την ευκαιρία συμπλήρωσης 35 χρόνων προσφοράς στην τέχνη και τον πολιτισμό. Τις απαγγελίες θα μοιραστούν ηθοποιοί και ο ίδιος ο ποιητής, ενώ μονωδίες θα αποδώσουν ο κ. Κώστας Πατσιάς και η κ. Ελένη Αντωνιάδου. Στο πιάνο θα συνοδεύσει ο κ. Δημήτρης Παρόλας.

Παρασκευή 20 Απριλίου, ώρα 21:00, Δημοτικό Θέατρο: Συναυλία ελληνικής μουσικής του Φιλανθρωπικού Σωματείου Νάουσας «Ελπίδα». Συμμετέχει η Χορωδία του ΟΤΕ Θεσσαλονίκης, με μαέστρο τον κ. Γιάννη Τσαουσίδη, στο Τραγούδι ο κ. Κώστας Πατσιάς.

Σάββατο 21 Απριλίου 2012, ώρα 17:30 Δημοτικό Στάδιο Νάουσας: «10ος Δρόμος Θυσίας». Αθλητικός αγώνας δρόμου αθλητών και πολιτών όλων των ηλικιών. Η εκκίνηση του αγώνα θα δοθεί στις 17:30 από το Δημοτικό Στάδιο Νάουσας. Δικαίωμα συμμετοχής στο «Δρόμο Θυσίας» έχουν όλοι οι πολίτες κάθε ηλικία, αθλητές και μη. Οι διαδρομές είναι δύο. Η πρώτη έχει μήκος 1000μ. (εντός του Δημοτικού Σταδίου) και είναι για παιδιά μέχρι 12 ετών. Η δεύτερη έχει μήκος 5.500μ., είναι η κλασική διαδρομή που διέρχεται από κεντρικά σημεία, ιστορικούς χώρους, παραδοσιακές γειτονιές και αξιοθέατα της πόλης (Χώρος Θυσίας, Υπαπαντή, «Μπατάνια», Διοικητήριο, Πλ. Καρατάσου, Ρολόι, «Αλώνια», «Φόρος», Μεγ. Αλεξάνδρου κλπ) και θα συμμετέχουν αθλητές και μη, ηλικίας από 13 έως 61 ετών και άνω. Σε όλους τους συμμετέχοντες θα δοθούν αναμνηστικά διπλώματα και μπλουζάκια. Στον πρώτο νικητή-νικήτρια κάθε κατηγορίας θα απονεμηθεί κύπελλο και στους τρεις πρώτους νικητές-τριες κάθε κατηγορίας θα απονεμηθούν μετάλλια.

21:00 Δημοτικό Θέατρο: «Και αλέκτωρ δεν ελάλησε», επετειακή παράσταση του Λυκείου Ελληνίδων Νάουσας.

Κυριακή 22 Απριλίου 2012

07:00 Πανηγυρικές κωδωνοκρουσίες-Εωθινός-Έπαρση Σημαίας στο Ηρώο της πόλης. Συμμετοχή της Φιλαρμονικής Εταιρείας Νάουσας

10:30 Ιερός Ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Δοξολογία, χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Βεροίας και Ναούσης κ.κ Παντελεήμονος

11:15 Τρισάγιο στο χώρο Θυσίας. Εκφώνηση του Πανηγυρικού της Ημέρας. Ρίψη στεφάνου. Ενός λεπτού σιγή. Εθνικός ύμνος.

12:00 Σε πρώτη εκτέλεση ερμηνεία του εμβατηρίου για το Ολοκαύτωμα της Νάουσας στο πλακόστρωτο του Δημοτικού Πάρκου. Συμμετέχουν η Φιλαρμονική Εταιρεία Ναούσης και η Δημοτική Φιλαρμονική Λαμίας.

12:30 Παρέλαση πολιτιστικών συλλόγων, μαθητών και στρατιωτικών τμημάτων στο χώρο μπροστά από το Ηρώο της πόλης.

19:00 Υποστολή της σημαίας