Πέμπτη 27 Οκτωβρίου 2011

Παραδοσιακά Νανουρίσματα

Το νανούρισμα στην αρχαία Ελλάδα

Στην αρχαία Ελλάδα συνήθιζαν να νανουρίζουν τα βρέφη λικνίζοντας τα και τραγουδώντας ήρεμες μελωδίες. Η συνήθεια του “λικνίζειν” τα νεογνά, για να τα καταπραΰνουν και να τα αποκοιμίσουν, ήταν σε ευρεία χρήση. Το λίκνισμα συνοδευόταν από γλυκές μελωδίες, γνωστές ως νανουρίσματα, “βαυκαλήματα ή βαυκαλήσεις” ή “καταβαυκαλήσεις”. Ο Θεόκριτος έσωσε το τραγούδι, “νανούρισμα” της Αλκμήνης, που το έλεγε στα δίδυμα παιδιά της, τον Ηρακλέα και τον Ιφικλέα, κουνώντας τα μέσα στην ασπίδα, την οποία ο άνδρας της, ο Αμφιτρύων, είχε πάρει λάφυρο στην μάχη. Οι Έλληνες συγγραφείς γνωρίζουν το κατευναστικό και υπνωτικό αποτέλεσμα που έχει το λίκνισμα και τα νανουρίσματα πάνω στο νευρικό σύστημα των παιδιών. Σχετικά, ο Πλάτων συνιστά ότι όταν κάποιο παιδί δυσκολεύεται να κοιμηθεί, η μητέρα του πρέπει αντί για ησυχία και σιωπή να το κουνήσει στην αγκαλιά της και να το νανουρίσει.
Ο Γαληνός εισέρχεται σε λεπτομέρειες σχετικά με ό,τι αφορά στη φυσιολογική εξήγηση της επίδρασης του λικνίσματος, αναφέροντας χαρακτηριστικά: “Κάποια μέτρια κίνηση και κάποιος μελωδικός χρωματισμός της φωνής τους (των τρο­φών), τα οποία όχι μόνο καταπραΰνουν, αλλά και τα βάζουν για ύπνο, ενώ συγχρόνως αυτά δηλώνουν και το φυσικό στοιχείο, ότι διάκεινται ευμενώς προς την μουσική και την γυμναστική. Και όποιος είναι ικανός να χρησιμοποιεί καλά τις τέχνες, αυτός θα εκπαιδεύσει πάρα πολύ καλά το σώμα και την ψυχή”.
(πηγή)



Δημοτικά Νανουρίσματα


Κρητικό Νανούρισμα

Πάρε το ύπνε το παιδί, Κι άμε το στα περβόλια
Γέμισε τα στηθάκια του, Γαρύφαλλα και ρόδα
Κοιμήσου εσύ μωράκι μου, Σε κούνια καρυδένια
Σε ρουχαλάκια κεντητά, Και μαργαριταρένια.
Κοιμήσου με τη ζάχαρη, Κοιμήσου με το μέλι
Και νίψου με το ανθόνερο, Που νίβονται οι άγγελοι




--------------------------

Νανούρισμα Καρπάθου
(πηγή)

Κοιμήσου γιε μου καλογιέ, και γιε μου δυοματάρη,
για να μου γλυκοκοιμηθείς και ν' αλαφροξυπνήσεις.
Να μεαλήνεις να 'ενείς μεάλο παληκάρι,
να χτενιστείς να διαρνιστείς, να στολιστείς ν' αλλάξεις,
ν' αρματωθείς με το σπαθί και τ' αργυρό κοντάρι.
Να καλικέψεις τ' άλογο, που πορπατεί και δρέμει,
με τα σελοχαλίναρα τ' χρουσοκεντημένα...

..νάνι νάνι νάνι νάνι κι όπου το πονεί να γειάνει
..νάνι τον υιό μου, και το φως των εμαδιώ μου.

μεαλήνεις: μεγαλώσεις
διαρνιστείς: να ετοιμαστείς
καλικέψεις: καβαλικέψεις





-------------------------

Αητέ μου, τα φτερούγια σου
ν'απλώσω του παιδιού μου
και συ αηδόνι μου χρυσό
στην κούνια να καθίσεις
με τη γλυκιά σου τη φωνή
να μου το νανουρίσεις
και σαν το δεις να κοιμηθεί
τα μάτια του να κλείσεις
τρέξε του ύπνου φώναξε
να μου το σεργιανίσει.

Έλα ύπνε και πάρε το,
παρ'το στους μπαξέδες
και στρώσε του να κοιμηθεί
με ρόδα και μενεξέδες

Κοιμήσου εσύ παιδάκι μου
κι εγώ σε νανουρίζω
κι εγώ την κούνια σου κουνώ
γλυκά να σε κοιμίζω

Κοιμήσου, το γαρύφαλο
δίπλα στη ματζουράνα,
κοιμάται το παιδάκι μου
με τη γλυκιά του μάνα

Κοιμήσου εσύ παιδάκι μου
μέσα στην αγκαλιά μου
ν'ακούς τους χτύπους της καρδιάς
που λένε τ'όνομά σου

Κοιμήσου χαιδεμένο μου
και μοσχαναθρεμένο μου
καλά σου ξυπνητούρια
και στο γάμο σου κουλούρια

Μη χτυπάτε, μη βροντάτε
το παιδάκι μου κοιμάται
Νάνι, νάνι, νάνι, νάνι
κι όπου του πονεί να γιάνει...


---------------------

Kοιμάται το τριαντάφυλλο κοντά στη μαντζουράνα,
κοιμάται το παιδάκι μου με τη γλυκιά του μάνα.

Kοιμάται το παιδάκι μου στην αργυρή του κούνια,
στην αργυρή και στη χρυσή και στη μαλαματένια.

Kοιμήσου συ, παιδάκι μου, κι εγώ σε νανουρίζω,
κι εγώ την κούνια σου κουνώ, γλυκά να σε κοιμίζω.

Kοιμήσ’ αστρί, κοιμήσ’ αυγή, κοιμήσου, νιο φεγγάρι,
κοιμήσου, κυρά θάλασσα με το χρυσό σου ψάρι.


-------------------

Ύπνε, που παίρνεις τα παιδιά,
έλα πάρε και τούτο,
μικρό μικρό σου το ’δωκα,
μεγάλο φέρε μου ’το·
μεγάλο σαν ψηλό βουνό,
ίσιο σαν κυπαρίσσι
κι οι κλώνοι του ν’ απλώνονται
σ’ ανατολή και δύση.

-------------------------




-----------------------







2 σχόλια:

  1. Πολύ ωραία τα νανουρίσματα!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Η θαλασσα ειναι ταπεινη. Τ αγερι την ταραζει. Η μανα κανει το παιδι κι η γη το αγκαλιαζει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή