Τετάρτη 7 Νοεμβρίου 2012

H Συμφωνική Ορχήστρα


Η συμφωνική (κλασσική) ορχήστρα είναι ένα μουσικό σύνολο, μια ορχήστρα μεγάλης κλίμακας, απoτελούμενη από συγκεκριμένα όργανα, που συγκροτείται για την εκτέλεση έργων συμφωνικής μουσικής ή όπερας. Στην Αναγέννηση, η ορχηστρική μουσική γραφόταν για τα όργανα που υπήρχαν διαθέσιμα στις Αυλές των φιλότεχνων αριστοκρατών. Κατά την περίοδο του Μπαρόκ, αρχικά η ορχήστρα αποτελούνταν μόνο από έγχορδα και επιπρόσθετα όργανα του λεγόμενου συνεχούς βάσιμου ή μπάσο κοντίνουο (basso continuo), όπως ήταν το κλαβεσέν (τσέμπαλο), το όργανο ή το λαούτο.Στα πλαίσια της αναζήτησης και άλλων ηχοχρωμάτων, προστέθηκαν σταδιακά και πνευστά όργανα όπως το όμποε. Χάλκινα πνευστά όργανα και κρουστά, χρησιμοποιούνταν μόνο σε ειδικές περιπτώσεις για τον ιδιαίτερο "χρωματισμό" των μουσικών έργων. Στα τέλη του 16ου αιώνα, ωστόσο, η γαλλική βασιλική ορχήστρα των 24 εγχόρδων και των 12 πνευστών (γνωστή ως "Τα 12 βιολιά του βασιλια") σήμανε την χαρακτηριστική ορχήστρα του Μπαρόκ.
Κατά την μετάβαση από την μπαρόκ στην κλασική μουσική περίοδο, η ορχήστρα υπέστη πολλές αλλαγές και με την γέννηση και άνοδο της Συμφωνίας, που αποτελεί και την κατεξοχήν ορχηστρική μορφή σύνθεσης, άρχισε να παίρνει την σύγχρονη μορφή της. 
Τα έγχορδα πήραν την θέση του συνεχούς βασίμου, που έπαψε να χρησιμοποιείται. Η συμφωνική ορχήστρα του Μότσαρτ και του Χάυντν, πιο σταθερή σε σύνθεση και χρήση, αποτελείτο από πρώτα και δεύτερα βιολά, βιόλες, τσέλο και κοντραμπάσο, φλάουτα, όμποε, κλαρινέτα, φαγκότο, τρομπέτες, κόρνα και τύμπανα. Η "Χορωδιακή Συμφωνία" του Μπετόβεν (1824) οδήγησε στην καθιέρωση ως οργάνων ορχήστρας των πίκολο, του τρομπονιού, του τριγώνου, του μπάσο τυμπάνου και των κυμβάλων σε συνδυασμό με χορωδία.
Οι απαιτήσεις των συμφωνικών έργων ορισμένων ρομαντικών συνθερών, όπως του Μπερλιόζ και του Μάλερ, οδηγούν στην περαιτέρω εξέλιξη και επέκταση της ορχήστρας, και φτάνει στην σύγχρονή της μορφή στα τέλη του 19ου αι. Κατά τον 20ο αι. άρχισε να χρησιμοποιείται μια μεγάλη ποικιλία κρουστών. 
Η ορχήστρα διευθύνεται από τον μαέστρο, που είναι υπεύθυνος για το τέμπο, την δυναμική και την εκφραστική εκτέλεση της μουσικής. Κεφαλή της ορχήστρας είναι ο πρώτος βιολιστής.


Τα μουσικά όργανα της ορχήστρας


- Έγχορδα (βιολιά, βιόλες, τσέλο, κοντραμπάσο, πιάνο, άρπα)
- Ξύλινα πνευστά (κλαρινέτα, όμποε, φλάουτα/πίκολο, φαγκότα)
- Χάλκινα πνευστά (κόρνα, τρομπέτες, τρομπόνια, τούμπα)
- Κρουστά (τύμπανο, τρίγωνο, ξυλόφωνο, κύμβαλα, σαντούρι)

Ο αριθμός του κάθε τύπου οργάνου ποικίλλει και εξαρτάται από το έργο που εκτελείται. Τέλος, σε κάποια πιο εξηζητημένα μουσικά έργα, απαιτείται η χρήση μεγάλου αριθμού οργάνων ή και ειδικών μουσικών οργάνων, όπως κλαβεσέν, γκονγκ ή άλλους ήχους. 



1 σχόλιο: